Likwidacja szkody z OC sprawcy – jak powinna przebiegać według KNF?

Uczestnictwo w wypadku lub kolizji drogowej należy do najbardziej stresujących sytuacji w jakich może się znaleźć kierowca. Co gorsza, konsekwencje tego zdarzenia mogą być niezwykle dotkliwe i dotyczyć zarówno szkód na zdrowiu, życiu, jak i majątku kierującego pojazdem. W tym ostatnim przypadku, jeżeli uczestnik kolizji nie jest jednocześnie jej sprawcą, może liczyć na pomoc z polisy kierowcy, który doprowadził do zdarzenia. Jak zatem przebiega likwidacja szkody z OC sprawcy zgodnie z wytycznymi KNF?

Likwidacja szkody z OC sprawcy – kiedy i w jaki sposób?

Poszkodowany w wypadku drogowym ma stosunkowo dużo czasu na zgłoszenie szkody do likwidacji z OC sprawcy. Ustawodawca przewidział bowiem, że właściciel pojazdu powinien skorzystać z tego przysługującego mu prawa w ciągu 3 lat od momentu, w którym dowiedział się o powstałej szkodzie i nie później niż 10 lat od zaistnienia zdarzenia drogowego. Wyjątek stanowią tu szkody powstałe na skutek przestępstwa. Eksperci zgodnie twierdzą jednak, że likwidacja szkody powinna nastąpić w możliwie najkrótszym czasie od momentu wypadku. Wynika to przede wszystkim z kwestii bezpieczeństwa użytkowania uszkodzonego pojazdu.

Likwidacja szkody z OC sprawcy to dla ubezpieczyciela standardowa procedura, wobec której ma on wypracowane zasady działania. Większość towarzystw ubezpieczeniowych udostępnia kilka sposobów na zgłoszenie szkody, tak aby poszkodowany miał szansę wybrać dogodną dla siebie formę. Zazwyczaj można w tym celu skorzystać z obsługi mailowej, telefonicznej, wysłać list polecony lub osobiście pojawić się w oddziale ubezpieczyciela.

Jakie obowiązki ma ubezpieczyciel wg wytycznych KNF?

Nie tylko sposób zgłoszenia szkody, ale także samo rozpatrywanie wniosku o wypłatę odszkodowania podlega określonym procedurom, a przede wszystkim 21 wytycznym opracowanym w 2015 roku przez Komisję Nadzoru Finansowego, do których musi stosować się każdy ubezpieczyciel. W tym artykule omówimy te dyrektywy, które w szczególności dotyczą dobrego interesu poszkodowanego ubiegającego się o likwidację szkody z OC sprawcy, a więc te skupiające się na sposobie prowadzenia postępowania likwidacyjnego oraz na ustalaniu wysokości świadczenia.

Wytyczna 10 KNF mówi o tym, że ubezpieczyciel powinien wykorzystać wszystkie dostępne mu środki celem zlikwidowania szkody w jak najkrótszym czasie. Oznacza to, że nawet jeśli w sprawie poszkodowanego toczy się proces sądowy, ubezpieczyciel powinien w miarę swoich możliwości przeprowadzać sukcesywnie kolejne etapy postępowania likwidacyjnego. Jeżeli towarzystwo ubezpieczeniowe ma taką możliwość, a poszkodowany nie uczynił tego wcześniej, może wystąpić o niezbędne dokumenty do policji lub innych, istotnych w sprawie służb. Zasady likwidacji szkód muszą respektować terminy wyznaczone przez ustawodawcę.

Sposób likwidacji szkód i amortyzacja kosztów

Likwidacja szkody z OC sprawcy może zostać przeprowadzona na dwa sposoby – bezgotówkowo (serwisowo) lub kosztorysowo. W pierwszym przypadku, ubezpieczyciel rozlicza się bezpośrednio z serwisem dokonującym naprawy auta, natomiast w drugim wypłaca poszkodowanemu odszkodowanie na podstawie wykonanego kosztorysu niezbędnych do przeprowadzenia napraw. Wytyczna 15 KNF mówi o tym, że bez względu na sposób likwidacji szkód, ubezpieczyciel ma obowiązek przyjęcia w obu przypadkach identycznych kryteriów dla wyceny części i robocizny. Sporządzony kosztorys musi zagwarantować przywrócenie pojazdu do stanu sprzed wypadku. Jeżeli poszkodowany poprosi o wskazanie serwisu, który wykona niezbędne naprawy w kwocie oszacowanej przez ubezpieczyciela, przydatna może się okazać ustanowiona przez instytucję sieć naprawcza.

Poszkodowani, chcący skorzystać z likwidacji szkody z OC sprawcy, jeszcze kilka lat temu mogli spotkać się z tak zwaną amortyzacją kosztów dokonywaną przez ubezpieczyciela. Towarzystwa argumentowały takie działania przyjętym założeniem, że jeżeli w toku likwidacji szkód, w pojeździe poszkodowanego zostanie wymieniona część, która wykazywała niewielki stopień zużycia, to wartość handlowa pojazdu zostanie podniesiona.  Wytyczna 16 KNF znosi możliwość stosowania amortyzacji kosztów i dotyczy to wszystkich części uszkodzonego samochodu.

Szkoda częściowa, całkowita i utrata wartości handlowej pojazdu 

Celem ujednolicenia kryteriów przyjmowanych dla wyceny szkody częściowej lub przypuszczenia wystąpienia szkody całkowitej pojazdu, KNF wydała wytyczną 19. Wskazuje ona zalecenie przyjęcia identycznych kryteriów dla kwalifikowania stopnia szkody. Dodatkowo, ubezpieczyciel powinien pomóc poszkodowanemu w zagospodarowaniu wraku pojazdu, w przypadku stwierdzenia szkody całkowitej.

Wytyczna 21 KNF wskazuje natomiast na powinność ubezpieczyciela w kwestii informowania poszkodowanego o możliwości starania się o rekompensatę, w przypadku utraty wartości handlowej pojazdu. Nawet jeżeli samochód zostanie przywrócony do stanu sprzed wypadku, to jego cena rynkowa spadnie przez obowiązek wykazania potencjalnemu kupującemu, że pojazd brał udział w kolizji. Nie wszyscy kierowcy zdają sobie sprawę z możliwości ubiegania się o takie odszkodowanie i stąd zalecenie dla ubezpieczyciela, dotyczące uwzględnienia w ustalaniu wysokości świadczenia, utraty wartości handlowej pojazdu.

O czym musi pamiętać zgłaszający likwidację szkody z OC sprawcy?

W postępowaniu likwidacyjnym, nie tylko ubezpieczyciel powinien zastosować się do określonych wytycznych. Zanim poszkodowany zdecyduje się na złożenie formularza zgłoszenia szkody warto, aby przejrzał sekcję dokumenty do pobrania oraz zapoznał się z ogólnymi zasadami likwidacji szkód z OC sprawcy. Oczywiście, poszkodowany nie musi wiedzieć w tej kwestii wszystkiego i może oczekiwać poinstruowania przez doradców ubezpieczyciela. Nabycie podstawowego rozeznania w swojej sprawie, stanowi jednak zazwyczaj czynnik znacznie przyspieszający całą procedurę.

Podobne założenie warto przyjąć w przypadku konieczności dostarczenia ubezpieczycielowi niezbędnych protokołów z policji lub innych służb zaangażowanych w zdarzenie drogowe. Wspominaliśmy o tym wcześniej, że jedna z wytycznych KNF nakłada na ubezpieczyciela powinność pozyskania takich dokumentów jeżeli poszkodowany nie zrobił tego wcześniej. Jeżeli inicjatywa wyjdzie jednak od osoby zgłaszającej szkodę, czas procedowania wniosku również ulegnie skróceniu.

Postępowanie likwidacyjne – jak rozwiązywać sytuacje sporne?

Warto pamiętać, że w przypadku wystąpienia jakichkolwiek niejasności, czy poczucia krzywdy w związku z decyzjami ubezpieczyciela, warto skorzystać z opcji mediacji i polubownego rozstrzygania sporów. Wiele towarzystw, w tym także TUZ, zdecydowanie preferuje tę drogę rozwiązywania sytuacji konfliktowych. Postępowania mediacyjne prowadzone są przy udziale wybranego przez obie strony mediatora i odbywają się w Centrum Mediacji Sądu Polubownego przy Komisji Nadzoru Finansowego, która niedawno nagrodziła TUZ za skuteczne i efektywne mediacje.