04.12.2024
System bonus-malus to mechanizm stosowany w branży ubezpieczeniowej, który pozwala na elastyczne dostosowanie składki ubezpieczeniowej do profilu ryzyka kierowcy. Stosowany jest głównie w ubezpieczeniach komunikacyjnych, gdzie premiuje bezszkodowych kierowców niższymi składkami, a nakłada wyższe opłaty na osoby powodujące szkody. W tym artykule wyjaśnimy szczegółowo, jak działa ten system, jakie są jego zasady, oraz jakie korzyści i konsekwencje niesie dla kierowców.
System bonus-malus to popularny mechanizm stosowany w ubezpieczeniach komunikacyjnych, szczególnie w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC), który pomaga ubezpieczycielom w precyzyjnym dopasowaniu składki do ryzyka, jakie stanowi dany kierowca. Podstawowym celem systemu jest zachęcanie kierowców do bezpiecznej jazdy i ograniczania szkód, a tym samym redukcji roszczeń wypłacanych przez firmy ubezpieczeniowe.
Główna zasada systemu bonus-malus polega na uzależnieniu wysokości składki ubezpieczeniowej od historii szkodowości kierowcy. Kierowcy, którzy przez kolejne lata nie powodują szkód, otrzymują zniżki na ubezpieczenie samochodu. Z drugiej strony, osoby, które powodują kolizje i wypadki, mogą spodziewać się podwyżek. To sprawia, że system ten działa zarówno jako forma nagrody, jak i kary, co skłania do większej ostrożności na drodze.
Ubezpieczyciele stosują system bonus-malus przede wszystkim z powodów finansowych. Mniejsza liczba szkód oznacza niższe koszty dla towarzystwa ubezpieczeniowego, a co za tym idzie, możliwość utrzymania konkurencyjnych cen. Ponadto system ten jest transparentny i czytelny dla kierowców – wiedzą oni, że ich styl jazdy ma bezpośrednie przełożenie na wysokość składki. Bonus-malus motywuje zatem do bezszkodowej jazdy, co w konsekwencji poprawia bezpieczeństwo na drogach i korzystnie wpływa na cały rynek ubezpieczeń.
Korzyści dla kierowców wynikające z systemu bonus-malus są różnorodne. Przede wszystkim, nagradzani są oni za bezszkodową jazdę i świadome podejście do bezpieczeństwa na drodze.
Najbardziej oczywistą korzyścią jest możliwość uzyskania znacznie niższych składek na ubezpieczenie komunikacyjne. Kierowcy, którzy przez wiele lat nie powodują szkód, mogą otrzymać zniżki sięgające nawet 60-70% podstawowej składki. Dla osób, które regularnie korzystają z pojazdu, taka ulga może przynieść roczne oszczędności sięgające kilkuset złotych.
Bezszkodowa jazda to większe bezpieczeństwo finansowe w długim okresie, ponieważ kierowcy mogą przewidzieć wysokość swoich wydatków na ubezpieczenie. Nie muszą obawiać się gwałtownych wzrostów składek, które mogą być dotkliwe dla domowego budżetu.
System bonus-malus pełni także funkcję edukacyjną, promując ostrożną i odpowiedzialną jazdę. Perspektywa zniżek działa mobilizująco na kierowców, którzy starają się unikać ryzykownych sytuacji na drodze. Wysoka klasa w systemie bonus-malus to swego rodzaju nagroda i dowód na bezpieczny styl jazdy.
Na wysokość składki w systemie bonus-malus wpływają różne czynniki, które ubezpieczyciel bierze pod uwagę, analizując profil ryzyka danego kierowcy.
Głównym czynnikiem decydującym o przyznaniu zniżek lub zwyżek jest historia szkód. Każda szkoda, którą kierowca zgłosi do ubezpieczyciela, wpływa negatywnie na jego profil ryzyka. Oznacza to, że po każdym zgłoszonym zdarzeniu, takim jak kolizja czy wypadek, składka może wzrosnąć. Liczba lat bezszkodowej jazdy z kolei wpływa na wysokość uzyskiwanych zniżek.
Innym czynnikiem jest rodzaj i wartość pojazdu. Wysokowartościowe pojazdy sportowe czy luksusowe samochody często są objęte wyższymi składkami, ponieważ ich potencjalna naprawa jest droższa. Z drugiej strony, właściciele aut ekonomicznych o niższej wartości mogą liczyć na bardziej korzystne warunki.
Na wysokość składki wpływa również to, jak i gdzie kierowca użytkuje pojazd. Osoby jeżdżące głównie po miastach, gdzie ryzyko kolizji jest większe, mogą spotkać się z wyższymi składkami. Natomiast kierowcy, którzy poruszają się głównie poza miastem lub na terenach mniej zaludnionych, mogą liczyć na bardziej korzystne warunki.
Młodzi, niedoświadczeni kierowcy często zaczynają z wyższymi składkami, które są wynikiem braku historii ubezpieczeniowej. Z każdym kolejnym rokiem bezszkodowej jazdy mogą oni jednak stopniowo uzyskiwać zniżki i obniżać swoje składki.
Historia ubezpieczeniowa to jeden z kluczowych elementów, na podstawie którego naliczane są zniżki i zwyżki w systemie bonus-malus. W dużej mierze od liczby lat bezszkodowej jazdy zależy wysokość składki, jaką zapłaci kierowca.
Wielu ubezpieczycieli oferuje zniżki za każdy rok bezszkodowej jazdy, co oznacza, że im dłużej kierowca nie zgłasza szkód, tym większe korzyści może uzyskać. Standardowo, za każdy rok bezszkodowej jazdy przyznawane są zniżki rzędu 10%. Po kilku latach zniżka może sięgnąć maksymalnego poziomu oferowanego przez ubezpieczyciela, najczęściej wynoszącego 60-70%.
Z kolei kierowcy, którzy spowodowali szkody, mogą spodziewać się utracenia części swoich zniżek lub otrzymania zwyżek. Wysokość zwyżki zależy od ilości szkód i ich wartości, a także od polityki konkretnego ubezpieczyciela. Szkoda o niskiej wartości może nieznacznie podnieść składkę, natomiast poważne zdarzenie może skutkować wyższą podwyżką.
System bonus-malus najczęściej stosowany jest w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej (OC), ponieważ to tam historia szkodowości kierowcy ma największy wpływ na poziom ryzyka dla ubezpieczyciela. Jednakże istnieją także inne rodzaje ubezpieczeń komunikacyjnych, gdzie stosowane są zniżki i zwyżki.
Z reguły system bonus-malus dotyczy wyłącznie obowiązkowego ubezpieczenia OC, ponieważ to ono jest bezpośrednio związane z odpowiedzialnością za szkody wyrządzone osobom trzecim. W ubezpieczeniach autocasco (AC) system bonus-malus może obowiązywać w ograniczonym zakresie lub w ogóle nie być stosowany. Wiele firm jednak przyznaje zniżki za bezszkodową jazdę również przy zawieraniu polisy AC.
W przypadku innych ubezpieczeń, takich jak NNW (ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków), bonus-malus rzadko jest stosowany, ponieważ nie są one bezpośrednio związane z ryzykiem wyrządzenia szkody osobom trzecim.
Naliczanie zniżek w systemie bonus-malus zazwyczaj odbywa się w cyklach rocznych. Za każdy rok bezszkodowej jazdy kierowca otrzymuje określoną zniżkę, którą może przełożyć na obniżenie składki.
W przypadku braku szkód przez okres roku, kierowca automatycznie zyskuje zniżkę, która jest doliczana do jego profilu przy odnawianiu polisy. W zależności od polityki ubezpieczyciela, zniżka ta może wynosić od 5% do nawet 20%.
System zwyżek działa odwrotnie – każda szkoda zgłoszona w okresie trwania polisy może prowadzić do podwyższenia składki w następnym okresie.
Tak, w Polsce można przenieść zniżki w systemie bonus-malus do innego towarzystwa ubezpieczeniowego. Jest to standardowa praktyka, dzięki której klienci mogą zmieniać ubezpieczyciela, nie tracąc przy tym wypracowanych przez lata ulg za bezszkodową jazdę. Jednak proces ten może wymagać udokumentowania historii ubezpieczeniowej, aby nowe towarzystwo miało pełny wgląd w przebieg ubezpieczenia kierowcy.
Aby skorzystać z przeniesienia zniżek, kierowca zazwyczaj musi dostarczyć nowemu ubezpieczycielowi zaświadczenie o przebiegu ubezpieczenia od poprzedniego towarzystwa. Taki dokument zawiera informacje o liczbie szkód zgłoszonych przez kierowcę oraz latach bezszkodowej jazdy. Zaświadczenie można uzyskać bezpłatnie na życzenie klienta.
Po otrzymaniu dokumentu nowe towarzystwo uznaje wypracowane zniżki i stosuje je przy naliczaniu składki. Warto jednak pamiętać, że choć zniżki są przenoszone, to sposób ich naliczania może się różnić między firmami ubezpieczeniowymi. Oznacza to, że poziom zniżki procentowej może się nieznacznie różnić w zależności od polityki nowego ubezpieczyciela.
Istnieje kilka sytuacji, w których przeniesienie zniżek może być trudniejsze lub wymagać dodatkowych dokumentów:
W systemie bonus-malus, kluczową rolę w uzyskaniu i utrzymaniu korzystnej klasy odgrywa styl jazdy kierowcy i jego podejście do bezpieczeństwa na drodze. Choć głównym sposobem na uzyskanie zniżek jest bezszkodowa jazda, istnieje szereg działań, które mogą przyczynić się do poprawy klasy w systemie.
Najprostszym i najbardziej skutecznym sposobem na poprawę klasy jest przestrzeganie przepisów ruchu drogowego i unikanie ryzykownych sytuacji na drodze. Zredukowanie ryzyka kolizji do minimum pozwala na uniknięcie sytuacji, które mogłyby wpłynąć na składkę. Ostrożna jazda, dostosowywanie prędkości do warunków drogowych oraz unikanie gwałtownych manewrów to kluczowe elementy bezpiecznego stylu jazdy.
Kursy doszkalające mogą nie tylko poprawić umiejętności kierowcy, ale także wpłynąć na ocenę jego profilu przez ubezpieczyciela. Chociaż samo ukończenie kursu może nie gwarantować zniżek, zwiększa szanse na bezszkodową jazdę i pozwala lepiej reagować w trudnych sytuacjach drogowych. W niektórych przypadkach ubezpieczyciele oferują zniżki dla kierowców, którzy ukończyli kursy z zakresu bezpiecznej jazdy lub doskonalenia techniki jazdy.
Niektórzy ubezpieczyciele oferują dodatkową opcję tzw. ochrony zniżek. Jest to usługa, która pozwala kierowcy na zachowanie dotychczasowych zniżek pomimo jednej szkody w okresie ubezpieczenia. Dzięki temu, nawet jeśli dojdzie do niewielkiej kolizji, kierowca nie traci wypracowanych ulg. Ochrona zniżek może być korzystnym rozwiązaniem, jednak trzeba pamiętać, że nie eliminuje całkowicie wpływu szkód na składkę – przy zmianie towarzystwa ubezpieczeniowego informacja o szkodzie i tak może zostać wzięta pod uwagę.
Nie każdy kierowca zdaje sobie sprawę, że wybór samochodu również może wpływać na wysokość składki w systemie bonus-malus. Samochody o wyższej mocy silnika, sportowe lub luksusowe modele są postrzegane przez ubezpieczycieli jako bardziej ryzykowne. Osoby, które chcą maksymalizować swoje szanse na niskie składki, powinny rozważyć wybór pojazdu o mniejszych gabarytach i mniejszej mocy, który nie kojarzy się z ryzykowną jazdą.
Regularne przeglądy i dbanie o stan techniczny pojazdu pomagają zminimalizować ryzyko awarii i wypadków spowodowanych niesprawnością auta. Sprawny pojazd jest bardziej bezpieczny w użytkowaniu, co przekłada się na mniejsze ryzyko kolizji lub wypadków.
Wybierając polisę z krótszym okresem rozliczeniowym, np. półrocznym zamiast rocznego, można szybciej uzyskać kolejne zniżki. Niektóre towarzystwa ubezpieczeniowe oferują możliwość zdobycia kolejnych poziomów zniżek po pół roku bezszkodowej jazdy, co przyśpiesza proces ich naliczania.
Każda zgłoszona szkoda może wpływać na obniżenie zniżek. Jeśli zdarzenie jest niewielkie i nie wymaga dużych kosztów naprawy, warto rozważyć pokrycie kosztów z własnej kieszeni, zamiast zgłaszać szkodę do ubezpieczyciela. W ten sposób można uniknąć podwyżki składki w kolejnym okresie ubezpieczeniowym.