Czym są elementy stałe w ubezpieczeniu?

Każdy, kto ma zamiar wykupić ubezpieczenie swojego domu (bez względu, czy jest to dom rodzinny, czy też mieszkanie w bloku) powinien wiedzieć, że ubezpieczyciele przygotowując dla nas polisę rozgraniczają mury od tego, co znajduje się w posiadanej przez nas nieruchomości. Dla większości osób, to co właśnie znajduje się w naszych wnętrzach ma olbrzymie znaczenie z uwagi na koszty, które zostały poniesione w związku z ich zakupem. Jak się okazuje w praktyce, kwestia ubezpieczenia elementów stałych w nieruchomości powinna być istotna dla każdego właściciela. Ubezpieczyciele pod tym pojęciem szeregują często wyposażenie domu, które znajduje się we wnętrzu naszego domu lub mieszkania, którego nie można przestawiać, rozmontowywać bez pomocy specjalistycznych narzędzi. 

Jakie elementy nieruchomości są uznawane za stałe?

I tak o to do elementów stałych wliczane są między innymi: okna, drzwi oraz futryny, drzwi garażowe, grzejniki, urządzenia klimatyzacyjne, telekomunikacyjne, czy też wentylacyjne (oczywiście przymocowane na stałe), armatura sanitarna, wanny, kabiny natryskowe, podłogi, schody, podwieszane sufity, a także meble w zabudowie. Do elementów stałych wnętrz można również bez problemu zaliczyć instalacje domowe, pompy ciepła, piece, kominek, tapety, panele itp. Większość ubezpieczyli oferujących polisy klientom posiada dwa warianty, w których to elementy stałe mogą być ubezpieczone wraz z murami lub mogą być ubezpieczone wraz ze sprzętem AGD, który znajduje się w naszym domu, czy też mieszkaniu. Bezapelacyjnie przed podpisaniem umowy, warto szczegółowo zapoznać się, w jaki sposób elementy stałe podlegają ochronie w naszej polisie, gdyż oczywiste jest, że w razie zalania, pożaru, czy też silnego huraganu, w wyniku którego zostanie uszkodzony nasz dom- tego typu elementy również zostaną zniszczone. Dodatkowo, warto je ubezpieczyć również na wypadek włamania (i ich dewastacji), czy kradzieży. Coraz częściej (szczególnie w nowych mieszkaniach i domach) wartość elementów stałych jest wysoka, dlatego też możliwość otrzymania odszkodowania na wypadek wspomnianych zdarzeń powinna być dla każdego ubezpieczającego swoją nieruchomość – znacząca. Co ciekawe, ubezpieczenie elementów stałych nieruchomości powinna zainteresować nie tylko właścicieli nowych mieszkań i domów, ale również osoby, które mieszkają np. w wiekowych kamienicach, czy też w kilkunastoletnich domach jednorodzinnych. Stawiając bowiem w swojej polisie na ubezpieczenie elementów stałych można się zabezpieczyć również w sytuacji, gdy nagle zaczną pękać ściany z powodu różnych czynników. Jak wskazano w tym artykule jest to niebywale istotna kwestia dla bezpieczeństwa mieszkańców.

 Jak elementy stałe wpływają na wartość ubezpieczenia?

Oczywiste jest, że elementy stałe mają wpływ na wartość ubezpieczenia. Dlaczego? Wszystko to, co znajduje się w naszym mieszkaniu, czy też domu na stałe jest integralną częścią podlegającej ochronie nieruchomości i w razie nieszczęśliwego wypadku, zdarzenia losowego, kradzieży itp. może ulec zniszczeniu, a co za tym idzie, będzie wymagało poniesienia kosztów naprawy/zakupu nowych części przez właściciela nieruchomości. Tym samym, jeżeli w naszej nieruchomości znajduje się wiele, wysokowartościowych elementów stałych, co przekłada się również na to, iż nasza cena naszej nieruchomości rośnie i chcemy, by te elementy podlegały ochronie – suma ubezpieczenia będzie wyższa. Dodatkowa, gdy klient chce uwzględnić w swojej polisie wartościowe elementy stale i zależy mu, by podlegały one specjalnej ochronie, wartość polisy również będzie większa. Kolejną istotną kwestią jest ryzyko szkód. Właściciele, którzy posiadają wartościowe elementy stałe w swojej nieruchomości szukają ubezpieczenia, które zabezpieczy je nie tylko od powszechnie znanych zdarzeń losowych, ale również w innych wypadkach. I tak o to, ubezpieczenie mieszkania może uwzględniać ochronę elementów stałych również w takich sytuacjach jak:

• szkody wyrządzone przez dzikie zwierzęta (np. uszkodzenia instalacji),
• stłuczenia szyb oraz elementów szklanych,
• przepięcia,
• kradzieże.

 Jakie różnice w definicji elementów stałych występują w różnych polisach?

Można spotkać się z taką sytuacją, iż pojęcie elementów stałych u różnych ubezpieczycieli może się różnić. Klient jednak przed podpisaniem umowy powinien mieć pewność, co dokładnie podlega i nie podlega ochronie w jego nieruchomości. Zdarzają się bowiem przypadki, iż jeden ubezpieczyciel do stałych elementów zalicza zabudowy meblowe, czy też okna oraz drzwi, a inny znany ubezpieczyciel tego tylu elementów nie wlicza do stałych elementów, gdyż w swoich polisach ograniczył się np. tylko i wyłącznie do instalacji, czy też elementów konstrukcyjnych. W takiej sytuacji obowiązkowo więc należy zapoznać się z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia, gdyż tam konkretny ubezpieczyciel dokładnie określa, co wlicza się w oferowanych przez niego polisach do elementów stałych nieruchomości. Nawiązując do treści orzeczenia I C 267/18 Sądu Rejonowego w Głubczycach z 30.12.2019 roku, w którym to Sąd odwołał się do Ogólnych Warunków Ubezpieczyciela, gdzie stałe elementy określono jako “zamontowane na stałe w nieruchomości wspólnej” i tu ubezpieczyciel do nich zaliczył również między innymi:

• anteny zamocowane na ścinanie budynku lub na dachu,
• bramy wjazdowe do garaży,
• rynny,
• kolektory słoneczne.

U innego ubezpieczyciela mogą jednak występować wyłączenia, i te elementy nie będą zaliczały się do elementów stałych. W takiej sytuacji, w razie wątpliwości – warto dopytać konsultanta z firmy ubezpieczeniowej lub agenta oferującego nam polisę, jak ubezpieczyciel podchodzi do kwestii elementów stałych. W przypadku chęci uwzględnienia ich w naszej polisie – obowiązkowo należy je dokładnie opisać wraz z oszacowaniem ich wartości. Trzeba jednak pamiętać, że wraz z ubiegiem lat, jak i z użytkowaniem konkretnych rzeczy, które wchodzą z skład elementów stałych nieruchomości – ich wartość oczywiście spada.

 Czy elementy stałe podlegają osobnej wycenie w ubezpieczeniu?

W wielu przypadkach stosuje się całościową wycenę np. całego mieszkania, jak i elementów stałych (np. zabudowy kuchennej, instalacji, podłogi, ściany, sufity itp.). Wówczas w polisie zostaje określona wycena nieruchomości, jak i stałych elementów. Jest zatem wskazana suma całości. Jeżeli klient chce jednak ubezpieczyć nowy, luksusowy dom, w którym to znajduje się kosztowna zabudowa meblowa, wartościowe systemy grzewczy, nowoczesne instalacje, czy też niestandardowe, kosztowne podłogi – w takiej sytuacji możemy mieć do czynienia z osobną wyceną elementów stałych (zabiegać o nią może sam ubezpieczyciel, jak i klient). Jak wówczas ona się odbywa? Ubezpieczyciel może zażądać od właściciela nieruchomości przedstawienia paragonów i faktur na zakup elementów stałych, które zostały zainstalowane w jego nieruchomości. Jeżeli jest to niemożliwe, gdyż klient nie posiada już faktur – w takiej sytuacji można poprosić rzeczoznawcę o określenie wartości konkretnych elementów.

 Jak zgłaszać szkody związane z elementami stałymi?

U znanych, doświadczonych ubezpieczycieli zgłoszenie szkody odbywa się w bardzo prosty, szybki sposób: online (za pomocą specjalnego formularza) np. https://tuz.pl/zglos-szkode/ lub telefonicznie. Niestety, ciągle zdarza się, że osoby, które poniosły szkodę – nie wiedzą o kilku istotnych kwestiach. O czym więc warto wiedzieć, gdy chcemy zgłosić szkody związane z elementami stałymi w naszej nieruchomości? Przede wszystkim na to, jak się zachowamy ma wpływ sytuacja, która spowodowała szkodę. Inaczej zachowa się właściciel mieszkania, w którym nieodpowiednio zabezpieczona pralka zalała całe mieszkanie, inne zachowanie będzie w przypadku kradzieży z włamaniem, czy też wybuchu pożaru. Warto pamiętać przede wszystkim, by szybko zawiadomić odpowiednie służby i o ile to możliwe, zabezpieczyć właściwie rozprzestrzenianie się szkód. Kolejnym krokiem, w ktorym stwierdziliśmy uszkodzenie instalacji, czy też podłóg lub zabudowy meblowej – powinno być udokumentowanie zdjęciami zniszczeń. W tym przypadku zdjęcia, film, czy też dokładnie opisanie szkody jest niezwykle ważne dla ubezpieczyciela. Następnie warto jak najszybciej zgłosić szkodę do ubezpieczyciela poprzez wygodny dla siebie sposób. Wyżej wspomniano o wysłaniu formularza online, jak i kontakcie telefonicznym z ubezpieczycielem. Bez względu na to, w jaki sposób zgłosimy szkodę – wymagane będzie posiadanie przy sobie naszych dokumentów. Przy zgłoszeniu niezbędne może okazać się podaniu numeru polisy, numeru dokumentu tożsamości, udokumentowania powstałych szkód (wspomnianymi wcześniej zdjęciami, czy też filmami). Ubezpieczyciel może wysłać do klienta swojego rzeczoznawcę, jak i poprosić klienta o przedstawienie kosztorysu naprawy elementów stałych, które uległy uszkodzeniu w danym zdarzeniu. Kolejnym krokiem jest wydanie decyzji przez ubezpieczyciela i wypłata odszkodowania.

Czy można dodatkowo ubezpieczyć elementy stałe?

Coraz częściej zdarza się, że klient sam zabiega o to, by wartościowe elementy stałe miały odpowiednią ochronę (np. mogą być one ubezpieczone dodatkową polisą). W takiej sytuacji określenie ich wartości jest wówczas niezbędne. Takie sytuacje mają miejsce najczęściej w przypadku kosztownych instalacji, drogich zabudowań meblowych, a także przy zakupie marmurowych podłóg, marmurowych schodów, antywłamaniowych drzwi z dodatkowymi funkcjami itp. Co powinien zrobić klient, któremu zależy na osobnej wycenie elementów stałych w polisie? Przede wszystkim warto zgromadzić jak najwięcej dokumentów, które to będą przedstawiały ich wartość, czyli paragony, faktury, kosztorysy itp. Dodatkowo, elementy te powinny być szczegółowe opisane (modele, producenci), a nawet niekiedy warto dołączyć dokumentację zdjęciową. Pomoc rzeczoznawcy również może okazać się kluczowa.

 Jakie są najczęstsze problemy z uzyskaniem odszkodowania za uszkodzone elementy stałe?

W jakich sytuacjach polisa nie chroni naszych elementów stałych? Na to pytanie chyba chce poznać odpowiedź każdy ubezpieczający się. Jak wspomniano kilka akapitów wyżej, przed podpisaniem dokumentów obowiązkowo trzeba zapoznać się z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczania, gdyż to w nich będzie szczegółowa wyjaśniona kwestia, w jakich sytuacjach polisa nie chroni elementów stałych. Każdy ubezpieczyciel w tym miejscu wskazuje na wyłączenia, jak i limity odpowiedzialności, czyli sytuacje, w których klient nie otrzyma odszkodowania mimo, iż elementy stałe uległy szkodzie. Warto z nimi zapoznać się, gdyż jak pokazuje praktyce, w wielu sytuacjach klienci poprzez swoje niedopatrzenie, czy przez nieuwagę tracą możliwość otrzymania odszkodowania. Klienci mogą więc mieć problem z otrzymaniem odszkodowania za uszkodzone elementy stałe, gdy:

• nie posiadają aktualnych przeglądów okresowych (np. przeglądu instalacji),
• do uszkodzenia ich doszło poprzez rażące niedbalstwo,
• do uszkodzeń doszło w skutek spożycia substancji psychoaktywnych,
• celowo doszło do uszkodzenia w wyniku działania ubezpieczonego lub jego bliskich.

Oczywista jest również sytuacja, że problem z odszkodowaniem będzie miała również osoba, która w terminie nie opłaciła składki za polisę, czy też osoba, która zataiła prawdziwe sytuacje dotyczące zdarzenia, w których powstała szkoda. Ważną informacją dla każdego klienta może stanowić fragment treści wyroku I C 622/17 Sądu Okręgowego w Olsztynie z 12.12.2018 roku o następującym brzmieniu: „Rozmiar szkody mienia ustala się na podstawie cen z dnia ustalenia odszkodowania. W przypadku domu jednorodzinnego rozmiar ten uwzględnia się według wartości kosztów odbudowy, w tym samym miejscu lub jego naprawy, z uwzględnieniem doczasowych wymiarów, konstrukcji i materiałów, potwierdzonych rachunkiem wykonawcy wraz z załączoną specyfikacją lub kalkulacją ubezpieczonego. Rozmiar szkody zmniejsza się o wartość pozostałości, które mogą być przeznaczona do dalszego użytku lub sprzedaży.” oraz „Wskazano również, że ubezpieczenie obejmuje także koszty opracowania dokumentacji projektowej, geodezyjnej i usunięcie pozostałości po szkodzie. Dla ruchomości domowych i stałych elementów wartość odtworzeniowa to wartość odpowiadająca kosztom naprawy, zakupu lub wytworzenia nowego przedmiotu tego samego rodzaju, typu oraz o tych samych parametrach”. 

 Jakie są przykłady sytuacji, w których ubezpieczenie obejmuje elementy stałe?

W zaprezentowanej przez ubezpieczyciela polisie może być wymienionych szereg sytuacji i zdarzeń, w których to ubezpieczenie obejmuje elementy stałe. W większości polisach elementy stałe w nieruchomości chronione są w przypadku pożaru, powodzi, zalania, przepięcia, czy też na skutek wystąpienia huraganu, trąby powietrznej, czy gradobicia.  Klienci mogą być też spokojni, gdyż ochrona elementów stałych występuje również w przypadku: eksplozji, upadku drzew, pęknięć spowodowanych mrozem, także w sytuacji trzęsienia ziemi, czy też wystąpienia wystąpienia lawiny. Wiele osób obawia się sytuacji, gdy ich elementy stałe w mieszkaniu, czy domu zostaną zniszczone w wyniku akcji ratowniczej. W takiej sytuacji bowiem również ubezpieczyciele zapewniają ochronę na elementy stałe. Klienci nie powinni się również obawiać o otrzymanie odszkodowania, gdy elementy stałe w ich domach zostały zniszczone w sytuacji kradzieży z włamaniem. Zniszczone drzwi, okna, uszkodzone elementy szklane, zdewastowana podłoga, czy też skradziony piec – odszkodowanie w wyniku zdarzenia jest jak najbardziej zasadne. Coraz częściej również ubezpieczyciele decydują się ochraniać elementy stałe nieruchomości klientów w takich sytuacjach jak dewastacja, czy wandalizm. W większości przypadków, w naszych mieszkaniach i domach elementy stałe są naprawdę wysokiej wartości, dlatego też ochrona ich jest zdecydowanie koniecznością.