Czy piorunochron jest obowiązkowy według polskiego prawa?
W określonych przypadkach montaż piorunochronu jest obowiązkowy. Regulują to przepisy Prawa budowlanego oraz szczegółowe wytyczne zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Znajdziemy tam wskazówki, w jakich przypadkach budynek musi być wyposażony w instalację odgromową.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane
Zgodnie z ustawą projekt budynku musi uwzględniać zasady bezpieczeństwa jego użytkowania, w tym ochronę przed wyładowaniami atmosferycznymi. Oznacz to, że w przypadku budynków, które ze względu na swoje cechy konstrukcyjne, wysokość, przeznaczenie czy lokalizację, są szczególnie narażone na uderzenia pioruna – projektant powinien przewidzieć instalację odgromową.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych
W par. 53 rozporządzenia czytamy, że „Budynek należy wyposażyć w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych”. Odnosi się do obiektów wskazanych w normie PN-EN 62305 – montaż instalacji odgromowej uzależnia się od oceny ryzyka.
Jeśli wskazana norma wykazuje wysoki wskaźnik zagrożenia piorunowego, montaż staje się obowiązkiem prawnym. W praktyce piorunochron jest wymagany w:
- budynkach o powierzchni powyżej 500 m2 lub wysokich na ponad 15 m,
- obiektach użyteczności publicznej (np. szpitale, szkoły itp.),
- budynki wykonane z materiałów łatwopalnych,
- obiekty na wzniesieniach lub usytuowane w rejonach o dużym natężeniu burz.
Kiedy warto zamontować piorunochron nawet, gdy nie jest wymagany?
Chociaż montaż instalacji odgromowej nie zawsze jest wymagany przez przepisy, warto to rozważyć jako inwestycję w bezpieczeństwo – zarówno budynku, mieszkańców, jak i wyposażenia. Decyzję o instalacji piorunochronu najlepiej poprzedzić analizą specyfiki nieruchomości oraz lokalnych warunków pogodowych. Oto jakie aspekty warto rozważyć w analizie ryzyka.
Wysokość i konstrukcja budynku
Wysokie budynki są narażone na bezpośrednie uderzenie pioruna znacznie bardziej – zwłaszcza domy z więcej niż jedną kondygnacją, strzelistym dachem czy metalowymi elementami w konstrukcji.
Piorunochron pełni wówczas funkcję ochronną, przejmując wyładowanie i chroniąc budynek przed skutkami porażenia prądem. Mogłoby wówczas dojść do pożaru, pęknięcia murów czy zniszczenia instalacji elektrycznej.
Lokalizacja i zagrożenia burzowe
W tych rejonach Polski, w których często występują burze, ryzyko uderzenia pioruna jest większe niż w innych częściach kraju. To m.in. Podkarpacie, Małopolska czy Pojezierze Mazurskie.
Poza tym dom usytuowany w otwartej przestrzeni, w terenie pagórkowatym lub wprost na wzniesieniu, staje się naturalnym celem dla wyładowań atmosferycznych. W takich przypadkach brak piorunochronu może skutkować nie tylko stratami materialnymi, ale też zagrożeniem życia i zdrowia domowników lub użytkowników.
Instalacje fotowoltaiczne i kosztowne sprzęty
W gospodarstwach domowych coraz częściej inwestuje się w instalacje fotowoltaiczne, pompy ciepła czy inteligentne systemy zarządzania domem (tzw. smart home) i drogi sprzęt RTV.
Uderzenie pioruna może łatwo uszkodzić te urządzenia – nawet jeśli nie dochodzi do bezpośredniego trafienia, przepięcia wywołane bliskim wyładowaniem mogą spowodować poważne awarie. Piorunochron i dodatkowe zabezpieczenia przepięciowe pozwalają skutecznie ochronić cenną elektronikę i uniknąć wysokich kosztów napraw.
Piorunochron a ubezpieczenie nieruchomości – co warto wiedzieć?
Ubezpieczenie domu chroni właściciela przed skutkami szeregu losowych zdarzeń, w tym uderzenia pioruna. Jednak warunki wypłaty odszkodowania mogą być uzależnione od zastosowania określonych środków ochronnych, np. instalacji odgromowej. Obecność lub brak piorunochronu może realnie wpływać nie tylko na decyzję ubezpieczyciela, ale także wysokość ewentualnego świadczenia.
Jak montaż piorunochronu wpływa na odszkodowanie?
Jeśli do szkody dojdzie w wyniku wyładowania atmosferycznego, towarzystwo przeanalizuje, czy właściciel nieruchomości dopełnił obowiązków związanych z zabezpieczeniem mienia. Jeśli piorunochron rzeczywiście był wymagany przepisami, a mimo tego nie został zamontowany, ubezpieczyciel może ograniczyć wysokość odszkodowania, a nawet odmówić jego wypłaty – uzna rażące niedbalstwo właściciela.
Z drugiej strony obecność instalacji odgromowej, zwłaszcza w połączeniu z ochroną przepięciową, może działać na korzyść klienta – zwiększa to szanse na pełne zadośćuczynienie za poniesione straty.
Jakie wymogi stawiają towarzystwa wobec właścicieli nieruchomości?
Większość towarzystw nie narzuca właścicielom nieruchomości obowiązku montażu piorunochronu wprost. Jednak w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia można znaleźć informację, o konieczności „należytego zabezpieczenia mienia przed ryzykiem”. Co to oznacza w praktyce?
Ubezpieczony powinien zastosować w budynku takie rozwiązania, które będą adekwatne do typu i lokalizacji nieruchomości. Co ciekawe, w polisach dla budynków o wysokiej wartości, np. obiektów przemysłowych czy rolnych, brak piorunochronu może generować wyższą składkę lub w ogóle uniemożliwiać zawarcie umowy.
Zgłoszenie szkody a przeglądy i dokumentacja techniczna
Obowiązkowa instalacja odgromowa w domu to jedno, ale sprawność jej działania – to drugie. Towarzystwo może zarządzać dokumentacji potwierdzającej wykonanie instalacji zgodnie z normami, a także regularnego wykonywania przeglądów technicznych. Warto jest gromadzić faktury, protokoły z odbiorów oraz zaświadczenia z przeglądów okresowych.
Ile kosztuje instalacja piorunochronu? Czy to się opłaca?
Koszt instalacji systemu odgromowego zależy od:
- wielkości budynku,
- rodzaju pokrycia dachu,
- stopnia złożoności konstrukcji,
- lokalizacji budynku.
Przykładowo dla domu jednorodzinnego o powierzchni 150 m2 cena standardowej instalacji odgromowej wynosi od 2 500 do 5 000 zł. Większe obiekty, jak budynki wielorodzinne czy hale przemysłowe, wymagają inwestycji na poziomie kilkunastu tysięcy złotych.
Na cenę wpływają również:
- materiały wykonania (stal ocynkowana, miedź, stal nierdzewna),
- sposób prowadzenia przewodów (podtynkowy, naziemny),
- ewentualne wykonanie uziemienia.
W porównaniu do kosztów potencjalnych szkód, np. pożaru dachu, awarii instalacji czy uszkodzenia fotowoltaiki albo sprzętu AGD, inwestycja w instalację odgromową jest uzasadniona.
