Kiedy wypowiedzenie umowy najmu jest bezskuteczne?

Wypowiedzenie umowy pozwala zakończyć stosunek najmu z woli jednej ze stron – najemcy lub wynajmującego. Aby taki dokument okazał się skuteczny i ważny w świetle prawa, musi zawierać określone elementy. Warto pamiętać również, że nie w każdych okolicznościach dopuszcza się jednostronne rozwiązanie stosunku najmu. Kiedy wypowiedzenie umowy najmu jest bezskuteczne?

Czym jest umowa najmu?

Większość osób umowę najmu kojarzy przede wszystkim z wynajmem mieszkania lub pokoju. Tymczasem zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, taka umowa może dotyczyć zarówno nieruchomości, jak i rzeczy ruchomych, na przykład pojazdu. Co do zasady, zawierając umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy oznaczoną rzecz na czas określony lub nieokreślony. Natomiast najemca ma obowiązek płacić za najem ustaloną wcześniej stawkę czynszu. Co ciekawe, umowa najmu nie musi przyjmować formy pisemnej, jeśli jest zawierana na okres krótszy niż jeden rok. Od zasady tej istnieją jednak wyjątki. Jednym z nich jest najem okazjonalny, który wiąże się z wieloma dodatkowymi formalnościami, w tym z koniecznością sporządzenia jednego z dokumentów w formie oświadczenia notarialnego.

Jak wypowiedzieć umowę najmu?

Zanim odpowiemy na pytanie, kiedy wypowiedzenie umowy najmu jest bezskuteczne, powiedzmy sobie nieco więcej na temat zasad wypowiadania tego typu umów. Najem może zostać zawarty na czas określony lub nieokreślony. W pierwszym przypadku umowa wygasa po upływie terminu, na jaki została zawarta. Można też rozwiązać ją przed tą datą, jednak wyłącznie w ściśle określonych okolicznościach. Natomiast wypowiedzenie umowy najmu zawartej na czas nieokreślony jest dopuszczalne w każdym czasie, z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Okres ten uzależniony jest od częstotliwości zapłaty czynszu i może wynosić:

• 3 miesiące, kiedy płatności następują co miesiąc lub w dłuższych odstępach,
• 3 dni, kiedy płatności następują w odstępach krótszych niż jeden miesiąc.

Zasadniczo, wypowiedzenie umowy najmu wymaga zachowania formy pisemnej oświadczenia pod rygorem nieważności. Poza tym pismo musi zawierać także szereg niezbędnych elementów formalnych. Wymieniamy wśród nich:

• datę sporządzenia dokumentu,
• miejsce sporządzenia dokumentu,
• dane osobowe stron – najemcy i wynajmującego,
• podstawę prawną wypowiedzenia umowy najmu, np. konkretny zapis umowy, konkretny artykuł Kodeksu cywilnego,
• oświadczenie o wypowiedzeniu umowy,
• oznaczenie przedmiotu umowy najmu,
• termin wypowiedzenia umowy,
• przyczynę wypowiedzenia umowy – kiedy uzasadnienie jest wymagane,
• podpis strony, która składa wypowiedzenie umowy.

Już w tym miejscu warto zaznaczyć, kiedy wypowiedzenie umowy najmu jest bezskuteczne nawet, jeśli zostanie przygotowane na piśmie według opisanego wyżej schematu. Dokument musi bowiem zostać dostarczony drugiej stronie stosunku najmu w taki sposób, aby mogła ona zapoznać się z jego treścią. Istnieją zatem dwa rozwiązania:

• wypowiedzenie można dostarczyć osobiście, uzyskując przy tym potwierdzenie odbioru dokumentu na osobnej kopii;
• wypowiedzenie można wysłać pocztą – listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.

Kiedy wypowiedzenie umowy najmu może okazać się bezskuteczne?

Pierwsza sytuacja, w której wypowiedzenie umowy najmu może okazać się bezskuteczne, czyli niewywołujące żadnych skutków prawnych, to niezachowanie odpowiedniej formy – formy pisemnej wypowiedzenia – oraz pominięcie istotnych elementów formalnych, jakie powinien zawierać taki dokument. Wypowiedzenie nie wywoła skutku w postaci rozwiązania umowy również wtedy, kiedy nie zostanie odpowiednio doręczone drugiej stronie oraz w sytuacji, kiedy nie zawiera uzasadnienia, co dotyczy jednak wyłącznie umów zawartych na czas określony. Kiedy wypowiedzenie umowy najmu jest bezskuteczne, choć dopełniono wszystkich opisanych wcześniej formalności? Duże znaczenie dla ważności wypowiedzenia umowy mają również okoliczności i stosowane w danej sytuacji przepisy. Chcąc wypowiedzieć umowę, trzeba zapoznać się dokładnie zarówno z jej zapisami, jak i z przepisami ogólnymi, które znajdują tutaj zastosowanie (Kodeks cywilny art. 659-680).

Zasadniczo, umowa najmu zawarta na czas nieokreślony może zostać rozwiązana bez uzasadnienia w dowolnym terminie, z zachowaniem obowiązującego okresu wypowiedzenia. Natomiast umowę zawartą na czas określony wolno jest zakończyć przed upływem terminu, na jaki została ona zawarta tylko w sytuacjach przewidzianych w treści samej umowy lub w przepisach Kodeksu cywilnego. Wypowiedzenie najmu na czas określony bez podania przyczyny jest wypowiedzeniem nieważnym w świetle prawa.

Najczęściej podstawą wypowiedzenia umowy najmu przed terminem bywa

• używanie lokalu w sposób sprzeczny z umową,
• używanie lokalu w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem,
• zaleganie z zapłatą czynszu za okres co najmniej dwóch miesięcy,
• niszczenie lub zaniedbywanie przedmiotu umowy,
• podnajmowanie przedmiotu umowy bez zgody wynajmującego,
• uciążliwe zachowanie najemcy, uniemożliwiające normalne korzystanie z lokali sąsiednich (tak zwane zakłócanie miru domowego).

Warto podkreślić, że aby wypowiedzenie umowy z powodu zaległości czynszowych miało moc prawną, wynajmujący musi uprzedzić najemcę o konsekwencjach braku płatności, a także wyznaczyć mu nowy, miesięczny termin na uregulowanie długu. Wypowiedzenie złożone bez dopełnienia tych formalności będzie bezskuteczne. Należy wiedzieć, że również najemcy przysługuje prawo do wypowiedzenia umowy najmu – nawet ze skutkiem natychmiastowym. Dotyczy to sytuacji, kiedy stan lokalu uniemożliwia jego użytkowanie lub zagraża zdrowiu/życiu lokatora. Wcześniej jednak najemca powinien wezwać właściciela lokalu do usunięcia wad mieszkania w odpowiednim terminie.

Co zrobić, jeśli wypowiedzenie umowy najmu okaże się bezskuteczne?

Prawidłowo złożone wypowiedzenie umowy najmu powinno zobowiązywać najemcę do opuszczenia i opróżnienia lokalu oraz wydania go wynajmującemu w stanie niepogorszonym. W praktyce właściciele mieszkań dosyć często zmagają się z nieuczciwymi lokatorami, którzy pomimo otrzymania uzasadnionego wypowiedzenia umowy na piśmie, nie chcą opuścić lokalu i zajmują go wbrew prawu. Co można zrobić w sytuacji, kiedy wypowiedzenie umowy najmu jest bezskuteczne? W przypadku problemów z rozwiązaniem umowy najmu, ale i już w momencie zawarcia takiej umowy, warto wykupić ubezpieczenie mieszkania, które pozwoli zabezpieczyć się przed ewentualnymi stratami materialnymi. Natomiast lokatorowi, który uporczywie odmawia opuszczenia mieszkania, należy przypomnieć o jego obowiązkach, określonych w artykule 675 Kodeksu cywilnego. Właściciel mieszkania powinien formalnie (na piśmie) wezwać najemcę do opuszczenia i opróżnienia lokalu pod rygorem skierowania sprawy na drogę sądową. Należy wiedzieć jednak, że procedura eksmisji jest bardzo czasochłonna, dlatego w celu zabezpieczenia się przed takimi sytuacjami, wynajmujący powinien zawierać z najemcami umowy najmu okazjonalnego, które chronią właścicieli nieruchomości i upraszczają cały proces postępowania eksmisyjnego.

Podsumowując, wypowiedzenie umowy najmu może okazać się bezskuteczne, gdy jest złożone bez odpowiedniej podstawy prawnej, bez zachowania wymaganej formy oraz gdy brakuje w nim wymaganych elementów formalnych. Należy pamiętać także, że dokument powinien trafić bezpośrednio do drugiej strony stosunku najmu, dlatego trzeba wręczyć go osobiście lub przesłać listem poleconym.